|
Kroz historiju čovječanstva vodili su se mnogi značajni poslovni projekti i poduhvati. Od poslovne ideje do same realizacije bilo je potrebno angažovati osobe od povjerenja, uz čiju pomoć i podršku bi se poslovna zamisao mogla i ostvariti. Naravno, za uspješno realizovane poslove, osobe od povjerenja - menadžeri - bili su bogato nagrađivani.
Današnje moderne firme u velikoj mjeri ovise o svojim menadžerima jer upravo oni ostvaruju ciljeve na kojima je ona zasnovana. Stoga je posebno važno sklopiti valjan menadžerski ugovor u skladu sa zakonom.
Osvrnut ćemo se na zakonske propise i obaveze prilikom potpisivanja Menadžerskih ugovora u FBiH, RS-u i angažovanju stranaca kao menadžera.
FBiH
U FBiH član 27. Zakona o radu propisuje „koje su to pozicije koje se u očima zakona smatraju menadžerskim..."
Zakonom o radu je propisano da ugovor o radu mora sadržavati podatke o:
a) Nazivu i sjedištu poslodavca;
b) Imenu i prezimenu, prebivalištu odnosno boravištu radnika;
c) Trajanju ugovora o radu;
d) Danu otpočinjanja rada;
e) Mjestu rada;
f) Radnom mjestu na koje se radnik zapošljava i kratak opis poslova;
g) Dužini i rasporedu radnog vremena;
h) Plati,dodacima na platu, te periodima isplate;
i) Naknadi plate;
j) Trajanju godišnjeg odmora;
k) Otkaznom roku i druge podatke u vezi sa uvjetima rada utvrđenim kolektivnim ugovorom
Menadžerski ugovori mogu biti sa ili bez zasnivanja radnog odnosa i sa ili bez naknade.
Ukoliko menadžer vrši funkciju sa zasnivanjem radnog odnosa, njegova prava i obaveze su regulisane Zakonom o radu. Prijavljuje se u Jedinstveni Sistem kao i svi drugi zaposlenici. Dodatno, obavezna je prijava menadžera u sudski registar. Rok za upis u evidenciju koju vodi Porezna uprava je 5 dana od dana upisa u Sudski registar, putem obrasca POR 500.
Ukoliko je menadžer angažovan bez zasnivanja radnog odnosa, prava, obaveze i odgovornosti se uređuju ugovorom u skladu s opštim aktom poslodavca. Jedan primjerak menadžerskog ugovora potrebno je dostaviti nadležnoj Poreskoj upravi. Lica angažovana kao menadžeri u FBiH bez zasnivanja radnog odnosa ne ostvaruju pravo na penzijsko i zdravstveno osiguranje (osim ako sami ne plaćaju dobrovoljno penzijsko i zdravstveno osiguranje).
U slučajevima isplata naknada menadžerima po osnovu menadžerskog ugovora potrebo je izvršiti obračun pripadajućeg poreza i doprinosa. Na ugovorene isplate obračunavaju se tzv. mali porezi i doprinosi:
(PIO 6%; ZO 4%.; POREZ NA DOHODAK 10%; posebna i vodna naknada po stopi od 0,5%)
Nakon isplate Poreskoj upravi se podnosi prijava na obrascu ASD-1032.
RS
U RS-u je članom 51. Zakona o radu definisan status direktora (menadžera).
Lica angažovana kao menadžeri bez zasnivanja radnog odnosa ostvaruju pravo na penzijsko, invalidsko i zdravstveno osiguranje i prijavljuju se na dan potpisivanja ugovora kao „Odgovorno lice bez zasnivanja radnog odnosa“ putem Obrasca PD 3100.
Dohodak menadžera u RS-u predstavlja dohodak od fizičkog lica i prilikom isplate ugovorenih naknada obračunavaju se porezi i doprinosi. Poreska osnovica je u iznosu bruta ličnog primanja. Plaćaju se porez na dohodak u iznosu od 13% te ostali doprinosi u iznosu od 31%. Menadžer nema pravo na korištenje osnovnog ličnog odbitka niti na odbitak po osnovu poreske kartice. Prijava u Jedinstveni Sistem je obavezna.
Jednako kao u FBiH, menadžeri u RS-u koji obavljaju funkciju bez zasnivanja radnog odnosa nemaju pravo na neoporezive isplate zakonom predviđene za lica u radnom odnosu.
U BiH ne postoje ograničenja u pogledu angažovanja stranaca po osnovu menadžerskog ugovora.
Ukoliko na teritoriji BiH ne borave duže od 90 dana nije im potrebna radna dozvola i rad mogu obavljati bez zasnivanja radnog odnosa. Ukoliko borave duže od 90 dana potrebno je zasnovati radni odnos, pribaviti radnu dozvolu i regulisati privremeni boravak.
Strancu koji po osnovu menadžerskog ugovora ne boravi duže od 183 dana na teritoriji FBiH, dohodak se oporezuje samo Porezom na dohodak 10%. Ukoliko boravi duže od 183 dana onda je potrebno izvršiti obračun, uplatu i prijavu malih doprinosa.
|
